Oeste

Foguetes verdes (3)

O novo libro de Manuel Rivas sitúanos fronte a homes límite. Seres humanos anfibios que se moven entre o mar e a terra para facer da súa vida un cobizado tesouro para os que abalan os fíos.

UN LIBRO XEOGRÁFICO sen xeografía definida. Un espazo límite coñecido como Oeste no que os seres se moven ao ritmo das ondas e o cheiro a marusía. Un ronsel aromático que envolve aos personaxes que protagonizan tres relatos que Manuel Rivas presenta como as voces baixas do mar negro dende a relación do home co desexo de poder a través da riqueza do narcotráfico. Os tres enfróntannos a nós mesmos, tal e como está obrigada a facer a literatura. Un espello que converte ao noso mar no horizonte polo que movermos nun equilibrio entre o cotiá, amizades, familias, empregos e aquilo que xorde da sima da corrupción. Corrupción coral ou íntima, a podremia dunha raza que ten ben preto dela, no mar, un tesouro, pero que se deixa cegar pola materialidade da vida, subidos ás planeadoras da presa por acadar o que un non é, por poñer o disfrace do desacougo fronte as consecuencias que veñen penduradas dos fíos que moven os poderosos que, dende a violencia ou a tiranía, conducen as vidas daqueles que antes foron seducidos pola cobiza.

Os tres relatos que conforman ‘Vivir sen permiso e outras historias de Oeste’ móvense arredor desas relacións de poder que medran cando un vive con permiso, o permiso que outorgan os poderosos. O primeiro dos relatos, ‘O medo dos ourizos’, conta como lle cambia a vida a dous mariñeiros cando atopan no mar varios fardos de droga. A ilusión por un futuro cheo de riqueza transfórmase no medo ante a persecución dun sicario colombiano. O segundo deles seguro que lles soa, ‘Vivir sen permiso’, no que se conta a progresiva perda de memoria dun capo da droga, Nemo Bandeira, e que leva sendo o argumento dunha serie de televisión co mesmo nome; e por último, ‘Sagrado mar’, no que a acción sitúase no interior dunha cárcere e no dominio que exerce un capo dentro dese ambiente.Tres historias tecidas coa linguaxe especial de Manuel Rivas. Esa escrita que é un falar e que nos leva a definir toda unha identidade, de retrancas e humores que se moven entre palabras que aboian no mar como bateas das que colgan cordas cheas de historias, de vidas e de situacións sempre relativizadas pola linguaxe como bálsamo cadencioso. Dende a palabra navega Manuel Rivas para poñernos fronte a eses personaxes. Marabillosos os diálogos dese primeiro relato, tamén como se constrúe o medo, porque o medo vaise erguendo lentamente, primeiro a través da inconsciente ledicia dos protagonistas polo seu inesperado achádego e despois pola sensación de terror que se lles pega á pel ao ver o que acontece ao seu arredor.

O segundo dos relatos aparece lastrado polas imaxes da serie de televisión. Imposible pensar noutro Nemo Bandeira que non sexa coa faciana barbada de José Coronado, ou un Ferro, o seu gardaspaldas, mellor que Luis Zahera, entre outras cousas porque non o hai (o seu traballo é asombroso na serie). A súa escrita é diferente a dos outros dous relatos. Frases más curtas, máis secas, como lóstregos na memoria dese protagonista ao que o alzhéimer afecta cada vez dun xeito máis intenso. Despedímonos deste libro con outra desas xoias que só é quen de escribir o autor de ‘Os libros arden mal’, o terceiro dos relatos está cheo de ironía e intelixencia. Anécdotas, historias de libros e xogos de palabras que poñen o contrapunto a unha narración carcelaria na que de novo asoma o medo e a sumisión.

Morrer é prexudicial para a saúde, dise nunha das conversas deste relato final. A morte sempre presente coma peaxe final para aqueles que viven sen permiso, ou co permiso dos que manexan un poder vencellado ao crime e, para amosar iso, sérvenos calquera xeografía, aínda que nesta precisamos ter auga salgada para sandar as feridas.

Publicado no Diario de Pontevedra e El Progreso de Lugo 2/11/2018