Os fillos de Pedro Feijoo

A saída á venda da novela ‘Os fillos do mar’ de Pedro Feijoo (1975), puxo patas arriba o mercado editorial galego, ao tempo que afirmou a escrita deste mozo como unha das sorpresas dás nosas letras. O autor sabe o que ten entre mans, unha novela feita para engaiolar ao lector, para atrapalo nunha historia de intriga e aventuras nunha paisaxe tan recoñecible como as rúas de Vigo ou as vistas das nosas rías. Ambos efectos xorden con tal intensidade que o lector non ten máis que tirar para adiante e acompañar aos protagonistas nas súas leas. 

Adoitase dicir que cada libro é un fillo para o seu escritor. Non dubido de que así sexa, pero do que estou ben seguro é de que Mariña e Simón Varela xa serán para sempre os fillos de Pedro Feijoo. A súa primera novela, ‘Os fillos do mar’, converteuse dende a súa publicación no feito máis relevante da nosa literatura nos últimos tempos, a partires dalgo tan complexo de ver nas nosas letras como poder catalogar un libro como un éxito de ventas.

As pouco máis de catrocentas páxinas que conforman esta novela -finalista dos Premios Xerais- son como unha arañeira na que de caer, na que de percorrer só unhas poucas liñas, un xa se atopa perdido. Apegado ata o final a un relato cheo de fíos polos que ir debullando unha historia chea de leas na que conflúen xeitos de narrar moi vencellados aos grandes éxitos da novela de aventuras, pero ensarillados nunhas claves históricas e de recuperación da nosa memoria. Nesa conxunción, así como no seu perfecto equilibrio, é no que se suxeita o entramado que artella Pedro Feijoo nesta novela arrebatadora dende o inicio ata o remate.

Moito se pode discutir da súa valía literaria, de se é un artefacto que xoga a liga dos best-sellers, de se a literatura debe ser outra cousa e non manexar resortes que buscan o artificio ante un lector pouco esixente. Sesudos pensadores temos para isto, para debater sobre o divino e o humano da estilística da narrativa de Pedro Feijoo. Un só pode falar do leído e do sentido á hora de coller este texto nas mans, das horas roubadas á noite para percorrer atropelado as intrigas que se van plantexando na novela. O outro debate, o das nosas mentes iluminadas, deixémolo para outros faladoiros, pero si que podo dicir unha cousa, e é que ogallá a nosa literatura tivera cada ano un libro como este, vendible e entretido sen renunciar a unha escrita máis que axeitada e lonxe, moi lonxe, de calquera menosprezo.

Moedas |Simón Varela é un arquitecto vigués sen moita sona, un nome máis, gravado nunha desas pracas de tantas que hai pasando desapercibidas nas entradas dos portais. Pero un día a sua vida vai cambiar, como nunha película de cine negro, cando unha chamada ao detective mudáo todo e pon a funcionar o argumento do filme. Vai ser entón cando o que semella unha sinxela obra nun xardín dunha vivenda de Canido vai abrir a porta a todo un relato que xoga coa aventura, a intriga ou o amor como anzol para, unha vez ben suxeitos, remexernos nunha historia acubillada na memoria e en diferentes capítulos da nosa historia.

Dende os tempos da batalla de Rande ata a Guerra Civil, coa emigración ou o nazismo como ingredientes desa tormenta perfecta desprégase unha acción que, ademais dos personaxes, ten outro elemento sobranceiro, que acada a consideración de personaxe, a paisaxe. Tanto a paisaxe urbana dun Vigo rastrexado como en poucas novelas, como a paisaxe mariña que amosan as nosas rías coa ría de Vigo e a Illa de Ons como escenarios, ademais de funcionar como un elemento identificador do lector coa trama. Abofé que ninguén dos que volvamos a poñer os pés en Ons veremos a illa cos mesmos ollos que antes de ler esta novela, e é que ese é o verdadeiro maxín da literatura, o ser quen de mudar a propia realidade, de bater nun con tal forza que a percepción do noso contorno mude xa de xeito irreversible.

A partires de dúas moediñas que se agochaban nunha caixiña de madeira, Simón verase inmerso nalgo que nunca creu que lle podía ocorrer, ser parte da trama dunha vida tan afastada da súa habitual monotonía. Un descrido que vai ver como a vida o escolle para ser un heroe, o mesmo que acontece cos protagonistas das películas de Hitchcock aos cales a vida, ou unha sinxela circunstancia, poñían nun plano impensable polo seu devir cotiá. Mariña tamén irá perdendo a inocencia con esta aventura, con esta lea na que a súa propia familia é quen de metela como derradeiro chanzo dun misterio que xa non pode permanecer agochado por máis tempo. Fronte a eles atopamos o mal, encarnado nunha serie de presenzas vencelladas ao nazismo ou ao narcotráfico, roles que están no outro lado da balanza das condutas humanas e contra os que os nosos protagonistas deberán loitar ata o derradeiro instante da novela, que xa te deixa sen folgos dende as primeiras páxinas, ata ese desenlace entre bateas no cal un mesmo parece vai saír despedido dunha lancha.

Mariña e Simón Varela, como tantos e tantos na nosa terra, son fillos do noso mar. Ese que temos tan preto e que ademais de servir de lugar de ocio tamén é alento inspirador para a creación. Perfecto Feijoo non necesitou ir moi lonxe para enmarcar o seu relato, sen excesivas pretensións. Sabedor de que ao noso arredor temos un relatorio suficiente para artellar unha boa historia. A historia dos ‘fillos de Pedro Feijoo’.

Publicado en Diario de Pontevedra 10/06/2012

Fotografía Alba Sotelo