Todo
parece conterse nesa copa de albariño. Cores, aromas, sabores, pero tamén
esencias dunha terra concentradas nun dos seus froitos máis senlleiros. O mesmo
poderiamos dicir se estiveramos ante unha tortilla de patacas recollidas nunha
leira de Lalín, ou ante un prato de bacalaos comidos no ‘Estrella’ como leva
facendo estes días de estancia en Pontevedra o artista Antón Lamazares (Lalín,
1954). Esa copa de viño que acariña como se tratase dun néctar sagrado é o
cálice da eterna xuventude, a síntese proustiana de sentirse cos pés na súa
terra, esa á que honra coa súa pintura e que protagoniza cada unha das súas
pezas: “o motor da miña pintura é a infancia, ti cando eres pequeno o que che
preocupa son os sentimentos dos que te rodean, esas sorpresas da vida”, comenta
o pintor mentras as campás do Santuario da Peregrina enchen de sonoridade un
espazo como é a terraza do Carabela, co bulir da auga na súa fonte, e as pombas
cos seus arrolos abríndolle as portas a unha primaveira que comeza a estourar
entre as pedras de Pontevedra, dándolle por completo a razón ó discurso do
artista.
Lonxe
da súa terra é dende onde pinta Lamazares, nun Berlín no cal se sinte moi
cómodo. «Necesito estar fóra de Galicia. Eu quero máis a Galicia dende fóra que
dende aquí. Cando estou aquí síntome como un animal. Para querela necesito
estar fóra. O porqué, non o sei. Quizás porque necesitas botar as cousas de
menos», comenta o pintor mentres do albariño arrecende o valor dunha terra,
terra que se traslada a súa pintura. «É unha pintura que tamén bota de menos a
Galicia. Eu creo que son un pintor que coa miña pintura se ve que son galego,
coido que eso é un plus. Encántame pensar que cando alguén ve un cadro meu que
se acorde de Galicia, da súa terra. É a forma de cantar ós teus veciños, de
ennoblecer esa carne que Deus che deu», afirma cheo de orgullo o pintor de
Lalín ó cal lle preocupa cómo chegar a materializar esa expresión, esa profunda
conceptualización dunha existencia. Entón é cando Antón Lamazares chega á
poesía: «eu quero facer poesía cos meus cadros», proclama quen sabe da
intensidade desa forma de expresión. «A min interésame todo o que teña que ver
con expresividade, inocencia ou intuición». E para eso necesita ler poesía
antes de poñerse a pintar, como necesita o papel do espectador para completar a
obra: «o cincuenta por cento teno que poñer o espectador» o igual que sucede
cando se le poesía. «Nadie regala nada», comentaba o luns no día da poesía Joan
Margarit. Ler poesía require un esforzo para ó que esta sociedade ó mellor non
esta preparada. «¡Ou que carallo!», exclama escéptico Lamazares. «Se o lector
non pon, que se olvide. Se un vai ver unha exposición e non pon o ollo, o
corazón, a súa mirada, non hai maneira de comunicarse».
Na
procura de saber que poetas lle gustan a Antón Lamazares, volve a caer na súa
especial retranca, aquela que tamén fixo famoso o seu inesquecible Laxeiro, ó
que axudou en Pontevedra limpándolle os pinceis cando restauraba o seu mural do
Café Moderno. A resposta lacónica: «os bos, a min gústanme os bos, nada máis».
Pero o fiscal quere nomes e estes empezan a agromar nunha letanía de emocións:
«temos un vivo afortunadamente que é amigo meu, mestre de mestres, Carlos
Oroza. Pero que me dis de Luis Pimentel, un poetazo, o Cunqueiro de ‘herba de
aquí, herba de acolá’, Manuel Antonio, Rosalía... dos vivos, Luis González
Tosar, Luisa Castro, Fernán Vello, por dicirche algúns. Temos grandes poetas,
tamén me gusta ler en catalán a Joan Margarit, do que falabamos antes, pero por
suposto a Cernuda, Lorca; os clásicos, San Juan de la Cruz , Góngora, Garcilaso...
tódolos días descubres algún poeta».
A
poesía lévanos á outra gran materia á hora de achegarse ó seu traballo, esa
loita do figurativo coa abstracción. Cabalos nos que subirse para facer pintura
con idénticas consecuencias, aínda que con diferentes percepcións. A súa obra
transcorre máis pola abstracción, abofé que por esa procura da poética na
imaxe, da suxerencia máis que da evidencia, de captar sensacións máis que de
amosar realidades. «Hai moita xente que non necesita imaxes, se ti miras á
realidade, unha gran parte dela non ten que ver co que chamamos representativo.
A arte é unha loita polo coñecemento da inmensa realidade que descoñecemos,
unha parte dela é a figuración outra a abstracción», sentencia así un debate
que a pintura xa rematou hai moito tempo.
Mirar
cara atrás é sempre o bo e o malo deste tipo de exposicións retrospectivas ou
antolóxicas, «Hai aspectos novos do meu traballo que se van ver nesta
exposición, como obra en papel que nunca foi exposta. Gloria Moure, a
comisaria, realizou unha escolma de pezas moi completa e interesante. Son
moitos trinta anos, aínda que levo máis tempo pintando, dende o 1973. Estou moi
contento como se está levando a exposición». Xa son moitos anos os que leva,
como di el, ‘metendo os fuciños’ en moitos lados, esa experimentación é a que
nos leva ata ó actual Antón Lamazares, un dos nosos máis recoñecidos pintores e
que, como el mesmo di, «estou empezando a pintar, teño máis gañas de pintar que
nunca».
Que
nos levaremos da exposición unha vez que a visitemos? «A min gustaríame que se
a alguén lle doe a cabeza ou ten a gripe, que cando saia se lle marchase a dor
de cabeza e lle pasase a gripe. A pintura cando é boa ten esas cualidades, pero
ó espectador hai que darlle liberdade», comenta o artista incidindo no valor
terapéutico da arte. Pero Antón Lamazares tamén terá a ocasión de volver a
pasar diante das súas obras, daquelas feitas fai moitos anos, e tamén das máis
recentes. Colocarase ante o mozo artista que tras pasar polos franciscanos,
onde se coñeceu tanto a si mesmo, marchou a Nova York, e que grazas a unha
Bolsa da Deputación de Pontevedra foi ata París, onde dende hai uns anos é
aclamado como un dos nosos máis sobranceiros pintores e aínda máis se
preguntamos fóra de Galicia. «Aprendes moito neste tipo de exposicións. Hai
pezas que levas moito tempo sen velas, e un mesmo sorpréndese. Vendo como un
volve sobre certas cousas, vas para diante, vas para atrás. Preocúpanme as
mesmas cousas que me preocupaban ó principio, só que quero dicilas doutra
maneira, penso que hoxe as podo dicir mellor, pero pensar é unha cousa e pintar
outra», sopesa valorativamente ante ese momento cume da creación, cando o artista
se debate entre o que quere e o que pode. Sobre se se atopa satisfeito tras o
realizado ata agora, Antón Lamazares volve a sincerarse, a amosar o seu
carácter franco e aberto: «como te vas a considerar satisfeito, sería unha mula
se afirmase eso, aínda está todo por facer, e é o que quero, facelo mellor, niso
consiste ser pintor, en poder contar todo aquelo que queres contar, e contalo
mellor».
Publicado en marzo de 2011 no Diario de Pontevedra
Ningún comentario:
Publicar un comentario