Sapos sen final feliz

Rue Saint-Antoine nº 170

Literatura. A estrea literaria de Ana Cabaleiro, ‘Sapos e sereas’ (Editorial Galaxia) pon nas nosas mans un mollo de relatos nos que se traballa nos estereotipos de xénero ante os que a historia e a nosa renuncia como sociedade igualitaria nos mergullaron, e iso sen deixar de lado unha coidada escrita que agocha un esperanzador futuro.

Sapos e sereas, homes e mulleres fantásticas que os relatos que a historia compuxo ao longo dos séculos para decorar a nosa paisaxe de nenos e nenas que medran cunha mitoloxía da demagoxia e que pouco ben lles fixo ao longo da súa vida. Figuras literarias que se suceden nos contos que lemos dende cativos, como aquelas mulleres marabillosas que fan que se afundan os barcos cos seus cantos dende as rochas ou homes que mudan en canto os bica unha muller para converterse nese príncipe azul que toda muller desexa ter. Ana Cabaleiro arremete contra estes clixés para, ela si, afundilos coa súa escrita no fondo das nosas conciencias.

Unha estrea literaria feita dende o compromiso, dende a mirada anovada a unha sociedade que ten que mudar e para iso Ana Cabaleiro vai ata onde todo xorde, ao imaxinario que pouco a pouco se foi pousando no noso maxín e que sen darnos conta queda preso no noso interior por moitos anos que pasen. De aí que a autora se arrodee de Reis Magos, de lobos feroces ou de sapos e sereas para darlle unha volta ás cousas, para amosar que baixo o tópico emerxen os matices que ao fin e ao cabo, son a realidade da vida, e aí é onde traba Ana Cabaleiro ao real, onde crea as súas propias historias que devecen por pegarse a nosa realidade, ao hoxe que vivimos e no que o engano e a dormente que tanto gostan moitos de espallar como un aire narcótico fan de todos unha especie de ‘replicantes’, de seres que viven cheos de medo, sen aquelas liberdades xenéticas coas que nacemos pero que nesta sociedade se sementan  ao longo dun rego errado. Nos relatos de Ana Cabaleiro ese rego non vai dereito, que é como ten que ser a vida, cos seus xiros e as súas voltas: as dúbidas, os erros, os medos e as equivocacións, pero tamén o humor, a ledicia e a esperanza.

Ese acomodar os relatos na vida de hoxe é o que lle dá a todos eles o carácter de achegarse ao lector, acadando unha proximidade que se agradece xa que moitas desas situacións son tamén as nosas, ou as que a pouco que xire esa vida sabemos que se poderían producir na nosa pel. Así é como nos textos vaise esvarando dende o territorio do irreal ou cando menos do que pode ser un mundo de soños ou de crenzas cegas, ata o acontecer do diario, que ven definido polas relacións entre homes e mulleres coas que Ana Cabaleiro aproveita para arremeter contra o que moitas veces se espera deste tipo de relacións, das convencións que amosan ás mulleres debecendo por un home no que pousar tódalas súas arelas de futuro, levando ao mesmo tempo a súa propia marxinación. Tamén para dirixir a nosa mirada cara capítulos de violencia de xénero e as posicións que dende a sociedade se adoptan fronte a esa eiva. As conductas previas aos sucesos, así como a paisaxe que queda aberta despois e que non poucas veces se volta contra a propia vítima. Faise así da escrita un lugar para tentar comprender (iso non, que é imposible) pero polo menos para poñer ante os nosos ollos aquilo que cada vez máis apodrenta a nosa sociedade.

E neses relatos tamén se coa o humor, ás veces un humor de gran finura, tenro, pero noutras un humor cheo de sorrisos como o adicado ao Lobo feroz, unha xenialidade pola que desfilan moitos personaxes ben coñecidos nun inesperado ambiente. Pero tamén hai espazo para imaxes cheas de poesía, como as dun poema escrito nun papel desfacéndose na neve, tal e como se desfán as relacións cando as cousas se poñen baixo cero. Eses dous son só algúns deses momentos rutilantes que asoman ao longo destes textos que o que fan sempre é poñernos ante nós mesmos a través dunha serie de historias que tamén amosan as posibilidades dunha nova escritora na nosa narrativa. O que de saída xa é unha espléndida noticia que, ademais, vese acompañada por todo o bo que teñen estes relatos dos que o mellor que se pode dicir é que semellan poucos cando chegamos ao seu final, botándose en falla algún máis para darlle máis corpo a un conxunto de textos que nos abren os ollos, e que nos fan mirar a todo ese pouso que a nosa sociedade labrou na nosa infancia para facernos medrar e agora espertarnos bicando sapos que lonxe de transformarse son aínda máis repulsivos que cando se puxeron ante nós.

Remata o libro cun acaído epílogo que baliza os camiños en feminino, os daquelas mulleres que a historia situou nun lado de perversión como demos fronte ao home, mulleres inzadas de pecados aos que carregar con tódolos nosos males e que van ben máis alá dun conto. Un sapo que se lles fixo tragar para poñer máis difícil un final feliz en feminino.

Publicado no Diario de Pontevedra 13/03/2017