Leituras para partilhar!

'Confluências’ é a nova colección que propón a editorial Kalandraka para que libros en portugués sexan publicados en castelán e libros en castelán superen a raia e se convertan en textos en portugués. Unha fantasía editorial que subliña a capacidade da escrita para xuntar persoas.

Poucas ambicións tan xigantes como a que a literatura contén en si mesma ao servir para disolver fronteiras, a mellor ferramenta posíbel para abolir distancias e liñas entre xeografías e persoas. Baixo esa premisa traballou dende a súa bendita orixe a editorial Kalandraka e, dende hai un tempo, materializouse de xeito aínda máis concreto cunha nova colección dentro da súa ámplia órbita literaria, que vai ben máis alá do territorio infantil, polo que quizais sexa máis coñecida, e por suposto premiada. A colección 'Confluências' convértese nun apagar esa raia que divide a Península Ibérica en dous anacos que o tempo e a historia xustificou, pero que a razón non o fai tanto. En 'Confluências', autores dun lado e doutro intercambian as súas linguas e, libros de autores portugueses, publícanse en castelán, e outros en castelán pasan ao portugués.

Se en meses pasados foron títulos como ‘O último día de Terranova’ de Manuel Rivas, ‘Sete casas em França’ de Bernardo Atxaga e As meninas-prodígio’ de Sabina Urraca os que se publicaron en portugués, e que nos falan de títulos moi determinados que definen unha liña clara na escolla dos autores, agora son dous libros os que veñen de volta: ‘Sobre las ruinas del mundo’ de Patrícia Reis e ‘Medio hombre mitad ballena’ de José Gardeazabal, seudónimo de José Tavares. Esta «fantasía editorial», como ela mesma se define nos propios libros é unha aperta entre linguas, a demostración absoluta da capacidade vehicular da literatura para non deixarse pechar polas linguas propias ou polas condicións físicas e humanas dos países en que foron escritas.

Os novos textos saídos do prelo amosan, en primeiro lugar o amor desta editorial polo libro, o seu sempre presente coidado no deseño que, neste caso, complétase con dúas espectaculares capas con deseño de Ramón Trigo. Os libros tamén teñen unha certa relación entre eles en canto ao seu contido, ao plantexar dúas narracións en mundos distópicos, o de Patrícia Reis, ‘Sobre las ruinas del mundo’, amosa unha Lisboa arrasada por un desastre e convertida nun espazo de destrución no que a amizade e a memoria amósanse como o fío para a esperanza. Mentres, o de José Gardeazabal, ‘Medio hombre mitad ballena’, traducido por Inmaculada González, basea ese carácter distópico na deconstrución dos lugares de Occidente tradicionalmente vencellados ao confort.

Tal e como adoita acontecer con este tipo de iniciativas hai outra cuestión que se agocha tras ela, como é o feito da descuberta, o de asomarnos a autores que están incríblemente preto de nós pero por esas barreiras invisíbeis que tantas veces se poñen ante nós non chegamos a coñecer. Así é posíbel que sucedese cos nosos embaixadores literarios, con eses tres libros que agora pódense ler en portugués, e é o mesmo que acontece con estes dous autores portugueses pouco coñecidos na nosa terra, pero cunha potente capacidade narrativa. Tras ler ‘Sobre las ruinas del mundo’, un ten xa a Patrícia Reis (Lisboa, 1970) como un nome deses que se din de cabeceira. Historiadora da Arte e xornalista o libro é unha mestura desa abafante atmosfera xerada tras un desastre, do que non coñecemos moito, pero que converte a Lisboa nunha apocalipse na que a memoria, a través dun editor que asiste a unha aniquilación de todo o que ten que ver co espírito da civilización, será o que nos suxeite á necesaria esperanza fronte ao caos. As descripcións de toda esa situación e o simbolismo dos protagonistas e das súas accións, enchen esta narración de poderosas imáxenes, de suxerencias para que o lector compoña a súa propia relación co texto e propoña esas visións que nos falan tamén dunha sociedade que puido ser arrasada por esa individualidade ou polo consumismo, males dos que podemos falar hoxe en día como unha apocalipse real.

‘Confluências’ é, polo tanto, esa ponte que tantas veces xerou a literatura para achegarnos uns aos outros, para sentir como a palabra pode levarnos ata onde a imaxinación de calquera escritor do mundo é quen de levarnos, en definitiva, para seguir camiñando pola escrita como aperta que compartir.

Publicado no suplemento cultural Táboa Redonda. Diario de Pontevedra/El Progreso de Lugo 21/07/2019