Entre 1956 e 1976
o fotógrafo Catalá-Roca achegouse ata en sete ocasións a Galicia
para convertela no motivo da súa fotografía. Unha imaxe que se
humanizou e modernizou para rachar o ‘tipismo’ turístico e
converter así a espazos e xente nun mostrario da nosa identidade.
Apégase unha mesta
néboa ás torres da catedral. A babuxa dalle lustre ás pedras
eternas dunha cidade que semella moverse ao ritmo das badaladas.
Camiñando pola contorna do sepulcro do apóstolo un ten hoxe a
sensación de que o tempo neste espazo pouco se ten movido dende os
anos nos que o fotógrafo Francesc Catalá-Roca pisou Compostela.
Moitos máis turistas, si; un vestiario diferente, tamén; e uns
ritmos moito máis axitados no ir e vir as persoas, pero o esencial,
o que se entende como a alma dunha cidade, permanece fiel ao longo
das décadas.
A exposición que se
amosa no Auditorio de Galicia en Santiago de Compostela baixo o
comisariado de Anxo Rabuñal e a colaboración de Agar Ledo, reflicte
esa alma nunhas décadas moi concretas da nosa historia, espallándose
dende o Obradoiro ata unha chea de pobos e vilas de Galicia que
emerxen aquí cunhas visións que van rachar o que era a fotografía
turística tradicional que, intelixentemente, amósase á entrada da
mostra como complemento das fotografías de Catalá-Roca e que
reflicten unha fotografía estática, de rúas, prazas e vistas
panorámicas nas que atopamos lugares, pero non vida. O cambio co
fotógrafo catalán e a súa presenza en Galicia é o notariar ese
rexistro de vida, de xentes que habitan as cidades e que forman parte
delas. As súas tarefas cotiás, tanto de traballo como de ocio,
forman parte do tecido da cidade e pousar a mirada nelas permite
entender moito mellor como fomos dun xeito fiel á realidade. A
sinceridade das imaxes emociona ao colocarnos fronte aos rostros
sorprendidos de quen se sente protagonista dunha fotografía dende o
seu universo anónimo, tamén por enfrontarnos aos traballos dunha
xente que nunca tivo a sensación de que o que estaban a facer tiña
un senso artístico ou de trascendencia. Pero ese é o milagre que
acada a fotografía, o de converter en eterno un instante que semella
intrascendente.
No ano 1965 Compostela
viviu un Ano Santo diferente. Esa década de apertura económica e
social na España do franquismo comenzou a albiscar as posibilidades
turísticas de Compostela e o berce apostólico, chegando nese ano
387 peregrinacións organizadas que se aloxaron no Burgo das Nacións,
cuxa presenza arquitectónica na exposición amosa o proceso de
transformación de Galicia iniciado nesa década e que se prolongaría
no tempo e nas imaxes que van a ir alternando o ámbito rural co noso
tecido urbano. A Coruña, Vigo ou Lugo mestúranse con Portonovo,
Betanzos, Marín ou Cangas, compoñendo dous ámbitos de traballo e
dous tempos que nas propias fotografías de Catalá-Roca latexan con
ritmos distintos.
A montaxe, con todas as
fotografías dun mesmo formato, concédenlle á exposición unha
harmonía que encaixa perfectamente co seu contido, con ese universo
calmo e orgulloso inxerido en cada unha delas que reflicte o día a
día dunha sociedade que un observa con moito pracere. O de
contemplar a fermosura do noso territorio, o de sentir moitos destes
espazos como parte da nosa vida, recunchos polos que transitamos a
cotío e que aquí podemos observar na súa orixe. Pero isto deriva
tamén na percepción da muda do territorio, de como o progreso
esnaquizou espazos que contemplados hoxe emocionan pola súa
fermosura pero entristecen por esa sensación da perda e ferida por
non saber conservar o noso patrimonio natural e urbanístico.
Fotos cheas de
inocencia, tamén de humanidade, facianas frescas e afoutadas de seu,
que ao mellor non era moito, pero que se tiña como un tesouro. É
por iso que cada unha destas fotos é tamén un pequeno tesouro, ou
polo menos o acceso a el, á inocencia perdida pero que quedou
retratada dende a dignidade de quen a soubo ver como retrato
colectivo, como a crónica fotográfica dun tempo e dunhas xentes das
que aínda hoxe somos debedores.
Publicado no suplemento cultural Táboa Redonda. Diario de Pontevedra/El Progreso de Lugo 17/06/2018
Fotografía. Catalá-Roca. Auditorio de Galicia
Ningún comentario:
Publicar un comentario