Barcos

Foguetes Verdes (8)

‘O dono do derradeiro minuto’ é a tradución ao galego dunha escolma de poemas de Luis García Montero e un dos títulos da nova editorial Tulipa que propón o acubillo da poesía

Luis García Montero na recente presentación do
seu poemario no Culturgal (Rafa Fariña)

“AS PALABRAS SON barcos/e pérdense así, de boca en boca,/como de brétema en brétema./Trasfegan a súa mercadoría polas conversas/sen atopar un porto,/a noite que lles pese igual ca unha áncora». Así beliscan a pel as palabras de Luis García Montero na nosa lingua. Palabras que son barcos para sucar alí onde a nosa sensibilidade permita un océano para o goce da poesía, para a necesidade da poesía. A poesía brinca polas linguas e polas almas, de aí que a iniciativa da nova editorial Tulipa, da man de Isabel Patiño, de traducir ao galego a diversos autores, é unha das máis fermosas, e tamén valentes (non o esquezamos), travesías, que se poden facer na nosa lingua.

‘O dono do derradeiro minuto’ son cincuenta poemas, dun dos mellores poetas casteláns, traducidos ao galego. Cincuenta sensacións que ao longo de toda unha vida alumearon a conciencia creativa, e tamén diría que cívica, do poeta granadino. Temos poemas de momentos distintos, poemas que falan da súa experiencia vital, auténticas balizas nese océano polo que entender a unha persoa comprometida coa cultura, coa literatura e case por consecuencia, co ser humano e a necesidade de liberdade. Por que se algo se agocha tras os brancos que miden as liñas da súa poesía é esa obriga moral coa persoa, o desexo por conducila dende a súa fraxilidade a unha rotundidade que moitas veces só a palabra é quen de acadala, ou, polo menos, de poñela ante nós.

Nese verso inicial do poema ‘O amor’, que como todo o poemario converteu en galego outro dos nosos grandes nomes, Isaac Xubín, as palabras son barcos que van de boca en boca, movéndose entre as brétemas á procura dun porto. Andalucía ten mar, pero Luis García Montero tamén escribe de Galicia e do seu mar, porque a deriva da mente non entende de fronteiras ou xeografías. Terra como conxunto e home como unidade. Espallar esa mensaxe no maior número de linguas convértese nun faro na noite estrelada.

Luis García Montero arriba nun porto de Galicia porque sabe ben dela e dos seus poetas. Admirador dende hai moito tempo de Rosalía de Castro, a ela lle ten adicado algún poema nos seus libros, a iso engádelle as conversas con outro nome senlleiro da nosa poética, Ramiro Fonte e, como non, pola achega do seu veciño, Federico García Lorca, quen deixou impresos seis poemas galegos convertidos en monumento do compromiso. Agora, o autor de ‘Habitaciones separadas’, retoma esa tradición e converte ao galego en parte súa. Unha realidade na que inxerir a poesía para aumentalo seu horizonte. O horizonte sempre como equilibrio, a mirada fixa nel como a do mesmo Manoel Antonio a bordo daquel ‘Constantino Candeira’ que, coma un cabalo de troia, meteuse no mar para facer un asento da súa relación coa existencia. E nese horizonte a súa percepción dunha poesía co verniz que deixan as novas escumas do Atlántico. A salgadura dunha terra que modifica todo o que toca. Así é como os seus poemas soan diferente, porque son diferentes, máis brincadeiros, tamén mais sensíbeis. máis pegados a ese latexo que xorde entre verdes e azuis, cores fríos que quecen ante a proximidade de Luis García Montero e o acubillo da súa escrita.

Dende hai uns meses Luis García Montero ocupa a presidencia do Instituto Cervantes, unha das súas liñas públicas de acción e a consideración de todas as linguas do Estado. Non todos afirmaron iso con tanta rotundidade. Se o máis antipoético que hai, a política, o permite, poderá acadar novos chanzos nesa pretensión que agora, no privado, convértese en toda unha realidade chea de emocións e de preguntas: «A chuvia que pregunta por min na esquina/sabe ben que non era miña aquela casa.

Publicado no Diario de Pontevedra/El Progreso de Lugo. Foguetes verdes (8) 7/12/2018