'Luns', a novela
de Eli Ríos gañadora do premio Torrente Ballester de narativa en
lingua galega, sae do prelo da editorial Xerais para achegarnos unha
historia sen concesións, na que unha muller consciente do seu
próximo fin establece unha nova relación coa súa contorna.
HAI NOVELAS que un le
baixo un permanente desacougo. Lecturas que non son sinxelas para un
lector que non pode permanecer alleo ao que se lle conta. Normalmente
estas novelas son as que te acompañan dun xeito máis íntimo
despois da súa lectura, relatos que te fan mirar a vida doutro
xeito, fixarte alí onde nunca o fas, explorar un pouco máis o que
en realidade somos, fóra da habitual intrascendencia na que
adoitamos movernos. Cando unha noticia grave se pousa ante nós é
cando erguemos as orellas, cando somos máis conscientes da nosa
situación de debilidade fronte á realidade da existencia e a un
carácter de caducidade que, aínda que sabedores del, non nos gusta
enfrontarnos a el.
Eli Ríos ten nese non
voltar a mirada ao que nos desagradada a súa primeira conquista.
Unha primeira páxina brutal deixa constancia daquilo que nos imos a
atopar ao longo do relato. Unha muller con dous fillos e a súa vida
perfectamente controlada recibe un diagnóstico definitivo. Un cancro
avanzado déixalle só dous meses de vida para facer do que lle queda
de existencia un ámbito no que explorarse e facelo ante aos demais.
A segunda achega da autora —na que é a súa primeira novela tras
varias obras dunha poesía merecente de diferentes premios así como
dun conto infantil tamén de éxito, 'Marta e a píntega'—,
moverase ante ese precipicio, dende ese reloxo que a ritmo de vértixe
avanza cara o fatal desenlace, conquerindo a través dunha narrativa
afiada, de frases breves e vibrantes, transmitir ese senso de
necesidade, de velocidade obrigada, de respiración entrecortada,
dunha anguria que nos reta en cada páxina a seguir cara adiante, a
coñecer a afouteza de Nere que nunca se pode permitir o luxo de
botar unha bágoa. Hai demasiada xente pendente dela como para
permitirse un instante de fraxilidade. No seu iPad, no que organiza
toda a súa vida, as teclas nunca se xuntarán para escribir ese
síntoma da condición humana. Ela é forte e ten que resistir. A súa
filla e o seu fillo miran cara ela pero non deben recoñecer o
destino tráxico. Dous meses pasan pronto, demasiado.
Xunto a esas dúas
percepcións que enxerga Eli Ríos nesta novela, queda aínda unha
parte máis de fonda importancia. E é como o cotiá na vida dunha
muller esnaquiza calquera posibilidade de compadecerse. A loxística
dunha familia oprime a vida de moitas mulleres. Nenos ao colexio, ir
e vir, facer a comida, a compra, a hixiene familiar, o fogar, o
traballo fóra del, todo iso é unha bomba de reloxería a piques de
estourar. Entre cada un deses puntos e seguidos que emprega
arriscadamente a autora xérase un tic-tac que reflicte o estado de
máxima axitación de moitas mulleres nunha sociedade que aínda non
resolveu ese reparto de tarefas entre o home e a muller. Unhas
tarefas que afogan incluso esa propia sensación de orfandade que
amosa a protagonista fronte ao seu destino. O abismo cada vez é
maior e ninguén semella darse conta de cara onde vai esa muller. E
xusto antes do baleiro outro baleiro aínda máis fondo, aínda máis
imprevisíbel. O andazo cruel dunha sociedade enferma que ninguén
pretende sandar. Pero ese andazo cruel non só se establece no gume
dun coitelo, tamén nesa sociedade que lle pide á muller que non
sexa tal, e sexa unha heroína do diario.
Deste xeito Eli Ríos
fende a súa escrita nun territorio no que ela adoita traballar, o de
valorizar o papel da muller en diferentes eidos da sociedade. Cada un
ten as súas ferramentas para facelo e Eli Ríos ten na escrita e na
súa participación en diferentes iniciativas sociais e culturais
unha ferramenta que non deixa de medrar grazas ao seu talento así
como a súa capacidade para sorprender ao lector, para poñelo nun
lugar no que medirse coa sociedade e tamén con el mesmo. Ese debate
atopa en'Luns'un cume de alta intensidade, un relato visceral que
entre eses puntos e seguidos atrápanos para que pensemos, iso que se
fai hoxe tan pouco, para que pensemos que clase de espazo de
convivencia estamos a argallar, que futuro lle imos deixar aos nosos
se nós mesmos somos cómplices silentes da inhumanidade.
Nereas hai moitas. Este
libro reúne nunha delas o sacrificio permitido por todos nós
convertido en literatura. De novo a escrita debuxando o anónimo,
debuxando unha realidade na que semella non se pode nin chorar.
Publicado no suplemento cultural Táboa Redonda. 17/09/2017
Ningún comentario:
Publicar un comentario