Pan de ouro

 

[Ramonismo 134]

'Barroco’ é un deslumbrante exercicio poético que convoca o arreguizo na pel ante unha fervenza de emocións

TODAVÍA, días despois da súa lectura, escribir sobre ‘Barroco’ supón sentir de novo ese arreguizo co que nos atopamos ao ir de poema en poema, de imaxe en imaxe ou de rescaldo en rescaldo, ao atravesar eses textos que se moven entre os planos do cotiá, alí onde trascorre a nosa vida, pero tamén moitas outras cuestións, e o plano do creativo, no que a súa autora afonda na recuperación de ingredientes do mundo da arte barroca para darlle un latexo común a todos os poemas.

Antía Otero converte este libro, como adoita acontecer coa editora Apiario, magníficamente producido, nun afouto exercicio de revelación íntima, de esculca no seu territorio físico e humano máis próximo, adentrándose en zonas persoais dende as que artellar unha proposta posta en relación co universo do Barroco, mundo que coñece ben pola súa formación en Historia da Arte. Esa mestura concédelle ao poemario ese verniz único fronte a outros libros, mais tamén configúrase como un desafío no que tentar mesturar a súa poética con diferentes elementos que identifican aquel tempo no que a acumulación nos discursos artísticos, tanto de materiais, como de imaxes, ou de iconografías na procura dun efecto de deslumbramento do espectador, propoñía todo un poderoso exercicio creativo cheo de teatralidade.

Antía Otero é quen de trasladar ese efectismo ao popular, ao que nos move día a día nas nosas vidas, e así un monllo de poemas rexistran o itinerario da infancia, a descuberta no rural, os obxectos e os aloumiños que nos construiron ao longo da existencia e todo iso a modo dunha emocionante Vánitas na que o tempo, ao fin e ao cabo, é quen impón a súa lei. Esa pel a modo de Naturezas mortas, Apoteoses, Paisaxes ou as Vánitas xa citadas, outórganlle ao vivido e ao descrito, unha pátina de eternidade, mais tamén dese fulgor que, do mesmo xeito co pan de ouro que cubría os retábulos do barroco, enchendo os ollos dos fieis, mentres, por embaixo, a madeira era quen suxeitaba todo, quen atinxía á vida, dende a súa firmeza ata a súa podremia. Vida e morte, a dialéctica que explicaba como fin último o Barroco e que Antía Otero tamén sitúa nos extremos deste libro para conter entre eles o rastro do mundo.

Nese rastro sucederánse as estacións de paso. As brasas do que fomos e que aínda hoxe afuman moito do que somos. Son as paisaxes dun tempo que xa pasou mais quedou en nós das formas máis diversas. A infancia, o verán en San Vicente, a descuberta da vida, as viaxes... Latitudes que nos teñen como un compás que seguir para ocupar un lugar. Dende ese lugar é dende onde Antía Otero escrebe, dende a muller que é hoxe. E faino dende a súa estirpe, dende aquilo que a acubillou no contexto familiar, entre ledicias e tristuras, entre chegadas e perdas, entre o sorriso e a bágoa. Alicerce do que é hoxe pero ao que hai que sumarlle todo o proceso posterior de experiencias, de estudos, de concienciación do que se é. O berro do feminino que estoura nunha sociedade hoxe despois de tantos séculos silenciado. Mulleres artistas, mulleres que pintaban a vida, mulleres sen nome, mulleres que non estaban nos temarios, mulleres que non eran tidas por tal. Unha xerra á que lle falta un anaco. Un fragmento de esquecemento.

Pechamos ‘Barroco’ coa sensación dunha epifanía. De asistir á plena madurez dunha poeta nun estado de gracia. Non é sinxelo mirar cara un mesmo, abrir as fiestras do pasado para volver a respirar aquel aire que agora chega como un lóstrego. Antía Otero busca xuntar todos eses anacos e darlle forma, e esa adoita ser a gran dificultade de calquera proposta literaria e mesmo artística. O cómo traducese, desta vez, en todo un universo, o Barroco, para dende el propor un «baile de máscaras no que o monstro no porta ningunha». Páxinas que se axitan e das que caen uns triscos de pan de ouro. Uns anaquiños que o paso do tempo arrinca do que nos prende, daquilo que é a nosa esencia e que a procura do fulgor oculta como a máscara da realidade. Antía Otero acode a esas fendas para ollar o que hai nesa capa oculta, no sustrato do que somos, alí custa mirar e deterse pero é ata onde cada certo tempo convén achegarse para entender onde estamos. ‘Barroco’ é ese caderno de bitácora que nos sitúa no lugar no que queremos estar e ser.

Publicado na Revista. Diario de Pontevedra (26/11/2022)