«Case cincuenta anos despois, debruzado na varanda do meu balcón, descubro a cidade case durmida, reflectida no río que discorre calado aos meus pés, entre as barcas dun peirao deportivo. O río xa non é tema para o cantar dos poetas. Agora a súa masa de auga vai devagar, amodo, sen atender outra razón que ir morrer no mar que espera máis aló de Marín.» (‘Crónica dun tempo escondido’.Sabino Torres. Editorial Galaxia.)
Chega o verán e seguro que nestes días veremos a Sabino Torres camiñar polas rúas e prazas de Pontevedra. Sabino Torres é un home alto, de abondoso pelo branco, fraco e cun porte elegante, deses homes que o tempo semella ter conxelado para que saibamos o que significaba a distinción noutros tempos. Entre que chega ou non chega este tardío verán o que si chegou foi o seu último libro ‘Crónicas dun tempo escondido’, un exercicio memorialístico sobre Pontevedra entre 1930 e 1960. Para as xentes de Pontevedra esta obra xa é imprescindible, unha fiestra aberta a un pasado en branco e negro que esvara entre os dedos das nosas mans converténdose nun polvo xa irrecuperable. Só a memoria de Sabino Torres, nacido en 1924, pode suxeitar esa area para que dela medre o recordo. Un recordo que nos servirá a todos nós para recoñecer a nosa cidade e colocala ante ese espello do esquecemento.
Percorre Sabino Torres unha Pontevedra de tres décadas que xurde coa sublevación militar que o colleu sendo un neno, un neno nacido na Rúa Nova de Abaixo que xogaba as bolas na alameda cando os seus ollos asomáronse, quizais por vez primeira, ao medo e o horror. Aquela Pontevedra sucumbiu ben rápido ao alzamento, pero a esa rapidez sucedeulle o horror dos anos seguintes, a represión e os axustizamentos. Estremece ler como aquel neno escoitaba os disparos que, procedentes de A Caeira, estouraban no silencio para dar conta dos fusilados.
A vida de Sabino Torres desenrolouse nesas tres décadas que o suxeitaron en Pontevedra, antes das súa marcha a Madrid para desenrolar outras tarefas diferentes ás que aquí o ocupaban. Ata alí chegou levando as maletas cheas de frustracións e desconcerto ante o pouco que en Pontevedra se apoiaban as súas empresas, tan necesarias para darlle un pulo a esta cidade gris durante tanto tempo. As súas iniciativas musicais, xornalísticas ou de edición poética topáronse co silencio de moitos, un silencio que alguén como Sabino Torres cansouse de soportar. Este libro pon sobre a mesa moitas daquelas iniciativas, plantexando como se puxeron en marcha aventuras xa imprescindibles como os xornais ‘Ciudad’ ou ‘Litoral’, ou ese milagre literario: a colección de poesía Benito Soto. Poesía en galego que alumeaba na longa noite de pedra.
Ese facho o autor tamén o leva para dar luz a espazos da nosa vida en común, os faladoiros do Café Savoy, os murais de Laxeiro no Café Moderno, a Coral Polifónica, a presenza en Pontevedra de Celso Emilio Ferreiro, os seus amigos Álvarez Negreira ou Cuña Novás... estampas dunha paisaxe que se converte na crónica dese tempo escondido, dese tempo perdido e recuperado nas páxinas deste libro no que se agochan moitos dos soños dun mozo que ficaron mudos entre as pedras desta Pontevedra capaz, como unha moza, de namorar, pero tamén de volverte tolo.
Non dubiden de que cando vexan a Sabino Torres camiñar coas mans entrelazadas á espalda ou amansando ese cabelo branco e irreverente, reflexo daquel mozo inquedo, a de ir dándolle voltas a moitas daquelas aventuras pero tamén a algunhas que retomou nestes tempos, pero a maior teima é que, neses paseos ao solpor, co recordo dos que xa non están a camiñar canda el, Sabino Torres pense nel e na súa cidade. Esa Pontevedra de pedras húmidas e vellas nas que medrou un mozo e se fixo un home. Alguén que descubriu que a vida era un xogo nada fácil no que a felicidade era un sorbo que se bebía dun grolo ou un sombreiro que, como no poema de Walt Whitman, «un se pon como lle dá a gana», e que agora fai un axuste de contas con ela. A muller que tanto quere e a que máis o fixo sufrir, pero tamén seguro que a que máis amou e aínda ama, o seu nome: Pontevedra.
Publicado no Diario de Pontevedra 12/07/2014
Fotografía. Arquivo Gráfico Museo de Pontevedra
Ningún comentario:
Publicar un comentario