No Día da Poesía

Temibles fauces de podremia/habitan a casa da memoria.

Nas gallas da maceira/a arañeira venta os tempos/dos pesadelos no límite da alba.

A verdade é dos insomnes;dos que zugan a cinza da lúa.

[‘Os privilexios dos somnámbulos’. Pablo Bouza]

Leva José Manuel Caballero Bonald parte da semana exprimindo frases arredor da poesía: «La poesía enaltece la realidad», «La poesía es una forma de defensa», «Nunca se aprende a escribir poesía»... e así é como o Premio Cervantes, cos seus 88 anos na mochila, fala desa andamiaxe da vida dende a que algúns constrúen todo un edificio coa argamasa das palabras e os versos, cheo de miradoiros á realidade. ‘Desaprendizajes’ chámase o novo libro do vello poeta editado en Seix-Barral, e chega para celebrar un día como o de hoxe, o Día Internacional da Poesía. Unha desas datas fixadas no delirante calendario das efemérides para que non esquezamos que a poesía existe sendo a súa vértixe a que semella atraer cada vez a máis lectores a máis autores, e tamén a máis voces para compoñer unha faciana de valentía e afouteza dende esas casiñas que eles e elas tamén constrúen. Non anda mal Galicia de poetas, e así a escolma do derradeiro ano ven cheo de apostas de futuro, pero tamén de nomes xa consagrados nas nosas letras.

Non é un novo poemario, quizás sexa aínda máis importante ca iso a obra que publicou o pasado ano a Editorial Alvarellos sobre a poeta Luz Pozo Garza. 92 anos suxeita á súa poesía e a súa lingua expostos por Aurora López e Andrés Pociña nunha obra que é o contedor de toda unha vida. ‘Onde nunca é mañá’ é o derradeiro libro de Manuel Álvarez Torneiro, de novo a afouteza da madurez nun poemario de compromiso e exactitude no dito. Unha xoia! Ao seu carón, nese milagre que edita Kalandraka baixo o nome de Tambo, a ‘Estrela do norte’ de Luis Rei. Unha achega incuestionable á obra deste autor, afastado de ‘Montes Louros’ para baixar a onde a poesía é máis poderosa, ao devir cotiá, ao milagre da vida e todo o que a alimenta. Un enxame axitado no que un non dubida en entrar para sentir as punzadas da boa poesía nun libro que permanecerá no firmamento do tempo.

Marta Dacosta e Carlos Callón publicaron nos últimos meses poemarios sobresaíntes, e ambos en Xerais. A primeira, ‘Dun lago escuro’, unha travesía por augas turbias como nas que nos toca navegar nestes tempos; e o segundo cun valente poemario sobre a identidade e os círculos polos que a vida nos fai pasar, ao fin e ao cabo, para coñecernos a nós mesmos. O seu título, ‘Atravesar o fantasma’. Eli Ríos foi a gañadora da II edición do Premio de Poesía Manuel Lueiro Rey (nome dun poeta aínda por revisitar e resituar onde o seu traballo merece), cun poemario, ‘Anamnese’, que viu a luz na editorial Sotelo Blanco e que abraia polo compromiso co eu e o fío que tece coa súa contorna. Ollo a esta rapaza! E un deses descubrimentos que fan estremecela pel, chámase Pablo Bouza e publicou en Alvarellos ‘Os privilexios dos somnámbulos’, un itinerario vital cheo de valores  e moi ben escrito, cun emprego da palabra que repinica con forza os sons da vida e todo o que se nos vai apegando á alma, apegando á memoria. Tamén poesía arriscada como a de Ramón Neto e o seu ‘Dominio Público’; ou poesía na internet, como a ‘Poetic@’ que ven de lanzar Fran Alonso, abríndolle novos horizontes ás musas.

Neste marzo dun centenario poético como o desa obra que mudou moito da nosa poesía, ‘Vento mareiro’ de Ramón Cabanillas, chega o día de hoxe para celebrar a todos aqueles que se adican a mirala vida a través da palabra, a facer da súa obra o realmente importante. Mentres outros andan a buscalos ósos dos que escriben, os que escriben cubren de carne os seus, sabedores de que ese será o seu verdadeiro tesouro e o que debería motivala nosa atención. Dende xaneiro os vagóns da liña dúas do Metro de Santiago de Chile énchense de pequenos poemarios que lembran eses versos de Pablo Neruda que compoñen a ‘Estación Termini’ que é ‘Veinte poemas de amor y una canción desesperada’. Un ir e vir de libros, de vagóns tapizados con rimas e xentes lendo poesía, unha fermosa iniciativa que ben puido aplicarse aquí nesta longa fin de semana cos textos do poeta cambadés e tentar así superar a distancia que aínda manifestan moitos lectores coa poesía, sen saber que con poesía as viaxes da vida son sempre moito máis levadeiras.

Non me resisto a unha derradeira recomendación, un libro en prosa sobre poetas: ‘El arte de la fuga’ de Vicente Valero. Marabilloso! Escollan entre todos estes nomes que van en negrita e lean poesía, porque como clama o mestre Juan Cruz, «las librerías están abiertas».

Publicado no Diario de Pontevedra 21/03/2015