Aprender a levarte dentro

O poemario de Miriam Ferradáns sae do prelo de Espiral Maior para enchernos de silencio, para calibrarnos fronte a dor e a ausencia, para respirar o fume no que se converte a memoria, en definitiva, para enfrontarnos a unha poesía tinxida dun corazón en alerta.

CRISTAIS CRAVADOS nos pés. Un rastro de dor convertido en poemario. Un desfiladeiro de sentimentos trazados dende un silencio que todo o invade. Nese desfiladeiro, nese silencio, emerxe a palabra para darlle forma ao desacougo, para clarexar a memoria cando se volve amarela e tentar así facela pureza, convertela en consolo.

A casa como un lugar escuro é a primeira advertencia que nos fai Miriam Ferradáns na primeira liña do primeiro poema do poemario ‘Nomes de fume’, que acadou o XXIX Premio Nacional de Poesía Xosé María Pérez Parallé e que prologa, como unha lumieira, Dores Tembrás. Mulleres pertencentes a unha poesía galega que ventea como hai moito tempo non viamos. Nomes de xente nova, homes, pero tamén moitas mulleres que non dubidan en mirar en fite a súa contorna, en expresar a súa íntima experiencia, incapaz de conterse no seu interior, para inzar no papel. Poetas, editoriais e moitas outras iniciativas arredor da poesía, estanlle dando un pulo a esta escrita que nos fai sentir moi ben, porque hai poucas manifestacións artísticas tan necesarias para o ser humano, ao tempo que tan precisas, nesa loita permanente que consiste en transcribir todo ese territorio espiñoso dos sentimentos no que se vai volvendo a vida.

Miriam Ferradáns dános toda unha lección de como moverse por esas roseiras, de suave recendo, pero cheas de espiñas. Aromas e feridas despréndense destas páxinas nas que sempre se mantén un corazón alerta. A ferida na pel, a dor na alma, e o silencio, por un lado e por outro. Un silencio invasivo, unha angustia inevitábel. A congoxa que xorde desa casa convertida nun «inventario de perdas», como ben atina a calificar a prologuista do libro. A perda trala morte convértese en fume, o rastro que se esvae entre as nosas mans, ante os nosos propios ollos, o símbolo dunha fugacidade que amosa a nosa febleza fronte a vida, o noso desamparo ante a derrota e e esa ausencia que chega para ser cinza, dor e fume. Tres estadios dende os que definirnos a nós mesmos, dende os que poñernos a proba, e para iso Miriam Ferradáns emprega unha linguaxe tan certeira como dolorosa. O gume polo que estarricar a dor, o gume dende o que acariñar a nosa pel, sempre a rentes da ferida. Unha linguaxe sintética, sen adobíos nin distraccións, convertidas en ventos que desfarían o fume, cando este esvae vagariño, sen présa, marcando o seu propio ritmo, ese mesmo que calibra a nosa descuberta, que nos envolve a través dunha linguaxe que nos abruma pola súa eficacia, pola súa capacidade para conter, para contermos.

Dúas cuestións no remate da análise, o tacto e máis a tribo. O tacto co que comezamos este texto, o corpo como contacto coa realidade, a pel como sintaxe que relaciona todo aquilo que existe, todo aquilo que nun mesmo plano atinxe a unha mesma situación, neste caso a da perda. E o tacto como prohibición, xa que a través del agroma a memoria, a capacidade de manter en pé o que xa é derrota, o contacto coa posibilidade de ferir. Os versos van arrolándose entre si, o murmurio inscríbese nese silencio que xa é mármore, frío e enfermizo, unha superficie de diagnose. A autopsia de nós mesmos, e alí ao noso arredor, a tribo, o conxunto fronte ao eu, a ollada que rodea á casa. «Na casa as portas non se poden fechar/ por iso vivimos de costas», escribe a poeta establecendo unha fronteira de traxes negros, de loitos fincados na terra como única posibilidade, como única reacción.

Soamente queda un oco para a esperanza, un ar calmo que nos chega da man da beleza. «Como podemos sobrevivir sen a beleza?». É o berro que racha todo ese indómito silencio, a fenda no mármore, o lugar no que o fume pode ter sentido, como memoria, pero tamén como permanencia, como loita fronte ao esquecemento. Aprender a levarte dentro. A primeira lección.

Publicado no suplemento cultural Táboa Redonda. Diario de Pontevedra/El Progreso de Lugo 11/06/2017