O silencio fondo, como a boca dun lobo,
quedou alí pechado. Entre as paredes de pedra e memoria da Casa das Campás. Valentín
García Bóveda falaba da morte do seu avó, Alexandro Bóveda, un relato arrepiante que convertiu a emoción en
respecto e recoñecemento pola heroicidade dun martirio tan inxustificado coma
inútil. Pero Valentín García Bóveda ía máis alá ao reinvindicar a figura do seu
avó máis aló dos acontecementos que rodearon a súa morte, como o mellor xeito
de recoñecer o seu labor a prol de Galicia
e de Pontevedra.
Unha memoria de vida á que é preciso
voltar para coñecer non o seu labor de escritor, como tantos pensan que foi
Alexandro Bóveda, froito evidente dese descoñecemento que aínda hai arredor da
súa figura, senón o que fixo dende a súa precoz intelixencia, non só no ámbito
do galeguismo, senón dende eidos como a economía, fundamentais á hora da
construción dun país. A súa figura, dende unha concepción actual da historia,
precisa accións que contribúan a ese coñecemento a fondo, algo que non se
resolve só cun Día de Galiza Mártir, senón co impulso de centros de coñecemento
para afondar no seu legado.
Cando o pasado martes na cuarta cita
das ‘Conversas na UVI’ que xuntou a
Valentín García Bóveda con Bernardo
Sartier, falouse del, o avogado, que tan atinadamente dirixiu a conversa,
centrouse nese xuízo convertido en pantomima que só buscaba infundir o terror
na poboación ante o comezo da sublevación militar contra a República. A aquel
terror e medo xeneralizado Alexandro Bóveda respostou coa escritura, só unhas horas
antes de morrer, dunhas cartas co pulso firme e a plena consciencia do que ía
pasar. O deseño da súa lápida, as cartas dos seus fillos no corazón, e o desexo
de perdón da súa familia aos que fixeron do odio a única bandeira que izar
fronte á cidadanía, foron a súa derradeira equipaxe.
E nese perdón viviu a outra gran
heroína deses feitos, a súa víuva Amalia,
unha engaiolante muller que, como outras tantas mulleres, converteuse en vítima
dese desprezo á vida. Ela quedou con catro fillos, outra criatura no seu
ventre, e un pano coas cortizas do piñeiro onde o seu home morreu con ela e os
seus cativos como pensamento final. Esas mulleres son as que precisan tamén o
achegamento e recoñecemento á súa resistencia e permanente heroicidade, como
suliñou o neto e secretario da Fundación
Alexandre Bóveda, nun traballo aínda por facer, pero que iniciativas como a
propiciada dende o Concello de
Pontevedra fai poucas semanas coa exposición ‘Do gris ao violeta’, acadan esa visibilidade tan necesaria.
Vemos, polo tanto, como se van sumando
situacións. O traballo que non se coñece, as mulleres viúvas ou abandoadas
polos exiliados ou encarcelados e un elemento máis, o estudo do franquismo e
das persoas que formaron parte del, non todas iguais, cada unha apegada as súas
circunstancias e a uns feitos que serían os que centrasen esa nova achega. Todo
un tempo ao que custa voltar a mirada, unha negación da nosa propia existencia
como comunidade que non será realmente forte e sana ata que non sexa quen de
mirar en fite aos ollos daquel tempo e estude aos seus protagonistas, algo que
nos evitaría situacións como a deste ano arredor do Día das Letras Galegas e a figura de Xosé Filgueira Valverde.
A creación dun centro vencellado á
memoria, así como unha sorte de espazo coa figura de Alexandro Bóveda, chámese
Museo ou como se queira, levaríanos a poder coñecer e dar a coñecer a aquel
home que ideara un sistema económico pioneiro para a Galicia da Autonomía, que puxo
en marcha a Caixa de Aforros, e tamén
un servizo de recadación que sería o antecedente do actual ORAL o Servizo Provincial de
Cédulas, fitos nos que estivo acompañado por outro daqueles homes
senlleiros nunha Pontevedra bulideira e abraiante en canto á coincidencia de
personalidades de diferentes eidos como foi Daniel de la Sota.
Sobre ambos conversadores unha
fotografía da que era moi dificil desprender a mirada, quizais un respiro ante
o abafo que proviña dese falar arredor da morte. Amalia Álvarez e Alexandro
Bóveda. Dous mozos namorados baixo unha das Palmeiras de Pontevedra. Unha imaxe
de complicidade, un proxecto de futuro alicerzado nun amor que sobreviviu a esa
ignominiosa bala en forma duns fillos que deron netos, e entre eles o noso
protagonista do martes, Valentín García Bóveda, alguén empeñado en que a figura
do seu avó sexa máis cun ramo de flores murchándose no mes de agosto, sendo
quen de ser coñecido e estudado na procura dunha valoración que nos permita a
todos completar ese crebacabezas que nos dá tanto medo rematar. Pezas de todas
as cores, pezas que encaixan mellor ou peor entre si, pezas que forman parte de
todos nós.
Publicado no Diario de Pontevedra 30/05/2015
Fotografía: David Freire
Ningún comentario:
Publicar un comentario