CataS.Ó.S.

«La fraga es un tapiz de vida apretado contra las arrugas de la tierra; en sus cuevas se hunde, en sus cerros se eleva, en sus llanos se iguala. Es toda vida: una legua, dos leguas de vida entretejida, cardada, sin agujeros, como una manta fuerte y nueva, de tanto espesor como el que puede medirse desde lo hondo de la guarida del raposo hasta la punta del pino más alto. Donde fijáis vuestra mirada divisáis ramas estremecidas, troncos recios, verdor; donde fijáis vuestro pie dobláis hierbas que después procuran reincorporarse...» (‘El bosque animado’. Wenceslao Fernández Flórez)

Follas que escachan a cada paso que dás sobre un manto de outono. Rechouchíos de paxaros que lle poñen o fío musical a un bosque pletórico de verdes, marróns e vermellos que adornan unha paisaxe na cerna de Galicia. Iso é só unha parte do que é unha fraga, un espazo máxico no que se agocha, coma en poucos espazos da nosa terra, a nosa verdadeira identidade. A que nos afunde na natureza da que Galicia é unha prolongación comprometida, a que nos vai fiando con todos aqueles que pasaron por aquí antes ca nós para deixarnos un tesouro que estamos obrigados a manter, ao tempo que gozamos del coma un acubillo apegado á alma.

Fai poucos días fun a miña aldea chamada Noceda, unha parroquia de Lalín, na procura desa paisaxe da infancia debuxada con prados de mil verdes, valados nos que se pousou o tempo, mazás verdes que te estremecen cando as mordes, amorodos cun sabor que xa nunca atoparei e fontes de auga fresca nas que ao beber un sente a inmortalidade. Xa ía un tempo que non poñía os pés nela e non percorría algúns dos escenarios dese tempo pasado cun sempre gusta visitar como se fose un manancial no que procurar a afouteza necesaria para o día a día. A carón da casa dos meus avós ábrese unha carballeira, escenario mítico que daquela semellaba xigantesco e no que pasaba moitas horas de xogos, conversas entre veciños e afectos convertidos agora en recordos. Aquela virxinidade natural, e ata a sentimental, aparece agora sementada de estradas, camiños sen moito senso, coches, ausencias de árbores e melancolías que, coma a hedra, foron enchendo todo cunha costra fronte á que un se sente feble e sobre todo cheo de tristura.

Non moi lonxe, a incerteza ensombrece a saúde doutro deses espazos máxicos, a fraga de Catasós, un auténtico monumento que agora vese asoballado pola intención de chantar nela unha liña de Alta Vergoña, perdón, de Alta Tensión, coma se non houbese outro lugar por onde pasar a electricidade. Coido que a ninguén se lle ocorrería derrubar a Catedral de Santiago para que atravese unha liña eléctrica e abofé que se atoparía un percorrido alternativo, aínda que iso signifique un maior custo económico. Qué son os cartos á carón de tantos séculos de historia? Por qué aquí non se realiza ese plantexamento?

Penso cando nos botamos ás mans á cabeza ou cando saímos alporizados ás rúas porque un petroleiro enche de chapapote as nosas costas e as nosas almas, ou cando un lume asola outras fragas, como foi a do Eume, aínda recentemente. Penso nas mobilizacións, nas medidas económicas, nas promesas e nos feitos que buscan reparar de xeito improvisado o que xurdiu dunha desgraza inesperada. E agora somos nós mesmos, bueno, mellor dito algúns, como poden ser os promotores desta barbarie, Unión Fenosa, así como os políticos ou os xestores que nada fan para pararlle os pés aos que queren esnaquizar o que tantos anos levou compoñer.

É evidente que non evolucionamos ben como especie cando lle damos ás costas á natureza, cando posibilitamos o derrubo daquilo que nos sostén como colectivo, abofé que moito máis que outras cousas ás que lles damos máis prioridade. Pobres de nós! nuns aniños xa non estaremos aquí e estas árbores, se non se produce o ‘arboricidio’, permanecerán firmes e afoutadas para que outras xeracións gocen delas.

Pouco a pouco vai medrando a reacción do pobo. Xentes que se mobilizan, que berran por tentar parar todo isto. Hai iniciativas nas redes sociais nas que se pode firmar para visibilizar ese apoio e intentar frear a ignominia. Unha corrente de solidaridade que non é máis co compromiso da xente con nós mesmos. Eu non quero que aos nenos desa zona lles pase como me pasou a mín cando volvín a miña aldea e atopei o fin dun soño, o soño dun neno que sempre terá naquela carballeira un espazo de inspiración, un berce ao que voltar dende os recordos para saber o que en realidade é importante na vida.

Publicado no Diario de Pontevedra 8/11/2014

Foto: Vista da Fraga de Catasós (Óscar Corral. Efe)