Un breve poemario
presentado en tres idiomas amosa a pegada que a cidade de Nova York
deixou en Francisco Fernández Naval. Unha pegada que o escritor
converte nun mazo de poemas que a súa vez referencian a marca que
noutros poetas deixou a cidade dos rañaceos.
Poucos perfís máis
sobranceiros que o de Nova York. Poucos horizontes lévannos a pensar
máis fondamente na relación do home coa súa contorna como o que
acontece ao poñerse fronte a este rebumbio de rañaceos e edificios
que pelexan coa horizontalidade e converten á cidade nunha forza
ascensional que nos coloca ante o abraio, pero tamén ante unha
dimensión do ser humano certamente perigosa polo que reflicte dun
poder que as máis das veces vólvese contra nós mesmos.
Cun fermoso prólogo de
Eva Veiga e a traducción ao inglés a cargo de Craig Patterson os
poemas de Chisco Fernández Naval convértense nunha aproximación
dende a experiencia vivida e a compaña ética e estética de varios
autores aos que a pegada desta metrópole mudou o camiño plantexado
pola súa obra. Adonis, Mark Strand, José Hierro, Luis Alberto
Ambroggio, Celso Emilio Ferreiro, Federico García Lorca ou Antonio
Hernández son eses compañeiros de viaxe a partir dos que se amplían
as posibilidades dos poemas, un enxerto nas sensacións que ofrece a
cidade e que agroma nas novas composicións do autor ourensán.
Ao tempo que publica a
súa última novela ‘Alma e o mar’ (Editorial Galaxia), na que a
cidade de Nova York ten unha forte presenza, chega a nós este
poemario ‘Nova York: ceo e mazá’ (Artepoetica press) que é unha
especie de contrapeso desa outra obra. Unha mirada obtida a pé de
campo, nas fauces dese monstruo en que se converte unha cidade
inmensa e cun fondo peso na cultura e na vida social, xa non só dos
Estados Unidos, senón do mundo enteiro. A aposta por domesticar a
fera por parte de Chisco Fernández Naval é unha xesta emocionante
polo que se acada a través duns versos longos, polos que se moven,
como no arame dun equilibrista, moitas das eivas daquela sociedade,
como pode ser a súa relación de poder con outros estados, o
racismo, o capitalismo, a relación co xudaísmo, a pobreza nas súas
rúas. Un lado oscuro que se move nun abraiante escenario de rúas e
arquitecturas: a ponte de Brooklyn, o Rockefeller Center ou o
Chrysler Building, isto é, «a faciana do poder» fronte as «bochas
no rostro»: Siria, Irak, Sahara Occidental, Palestina e Afganistán
e, xunto a elas, «o cancro de América Latina e a gangrena de
África». Pero todo iso de fronteiras cara fóra ten tamén nas
propias veas do monstruo as súas doenzas: «Nas rúas o vento varre
as follas outonizas dos dereitos civís». Dereitos dos negros,
dereitos dos desterrados, «Os desterrados percorren as rúas
convivindo co estrés, co rillar das sombras». Esa simbiose está
apegada á pel de aceiro, cristal e neons con que se recubre Nova
York, alí onde outros moitos poetas enfrontaron tamén á súa alma
a unha chea de sensacións que agromaron en poemas que agoran serven
de ronsel polo que seguir. Fragmentos que dan pé aos textos do noso
protagonista prolongando unha liña temporal a través do gume da
poesía.
E nese gume, tamén a
ferida, a dor sofrida por unha cidade que nun setembro de maldade
enfrontouse co «fume do silencio» que se foi corporizando en dor,
unha dor universal que foi máis aló do Hudson para atinxirnos a
todos aos que nese intre, e fronte as pantallas de televisión,
convertémonos na sombra dos emigrantes que dende unha multiplicidade
de xeografías chegaron ata aqueles portos trasantlánticos para
facer medrar unha nación que fai desta cidade un dos seus mastros.
Chisco Fernández Naval
semella subir a un deses mastros para ollar cara a realidade, a de
hoxe, pero tamén a que foi levedando dende tantas outras presenzas
sen as que non se entendería por completo o que alí se agocha, o
que alí se exhibe: «Brooklyn, un tempo de alcanfor e de memoria/no
labirinto da ponte e da cidade apócrifa».
Publicado no suplemento cultural Táboa Redonda. Diario de Pontevedra/El Progreso de Lugo 28/01/2018
Ningún comentario:
Publicar un comentario