Unha cámara de fotos e
unha fotografía. Dous obxectos que nos falan de dous tempos
diferentes. Dous tempos encetados pola memoria, polas memorias de
todos aqueles que foron no pasado e que deben ser hoxe, no presente,
obrigada presenza nunha sociedade sa que nunca esqueza ás vítimas
dunha traxedia que, lonxe de pechar as fendas da dor, ve como estas
aínda continúan abertas ao longo de tantas e tantas historias de
familias que non puideron recuperar os restos dos seus, dos nosos.
Novembro acada en
Pontevedra un espazo de referencia e lembranza que vai
afortunadamente a máis pola sensibilidade dunhas administracións
ata aínda hai ben pouco alleas a esta realidade. A serie de actos
que dende a Deputación de Pontevedra ten lugar de xeito diario ao
longo desta semana denominada de ‘Reparación da Memoria Histórica’
no simbólico espazo do salón noble da Deputación, no que se
realizaba a pantomima dos consellos de guerra contra os
represaliados, como por exemplo o de Alexandre Bóveda, é un paso
máis para reverter esa situación que non verá a súa completa
reparación ata cando non haxa máis corpos que buscar e máis
historias afogadas no silencio. A historia dos fusilados en
Pontevedra o 12 de novembro de 1936 é a cerna dunha conmemoración
que simboliza a moitos axustizados, froito do rancor e o odio. Pero
xunto a esa gran lembranza hai outras historias que nos enfrontan a
ese abismo sentimental, quizais unha das máis emotivas sexa a do
asasinato en Barro de Castor Cordal e Ramón Barreiro. O primeiro,
sindicalista da CNT, e o segundo, xornalista, un caso importante ao
ser a primeira foxa aberta na comarca de Pontevedra. Aquel día de
outubro de 2009 no que se descubriron uns corpos a poucos centímetros
baixo terra, a carón do muro de peche da igrexa de Santa María de
Curro pero fóra do cemiterio, houbo varios familiares esperando
atoparse co pasado, entre eles Antonio Cordal, o sobriño daquel
rapaz que con 27 anos fora asasinado por defender unha xornada
laboral de oito horas. Foi o seu pai quen lle lembraba, case a
diario, a historia do seu tío, tamén do que supuxo para a familia
aquela aldraxe, o terror ao que someteron aos pais antes de detelo, a
burla facendo bailar espidas as súas irmás fronte a aqueles
falanxistas, a imposibilidade de ir á escola, como as demais nenas,
de Josefina, a irmá pequena do asasinado, a prohibición de pousar
sobre aquela terra unha flor. Antonio preguntoulle a Josefina se
desexaba recuperar ese corpo: «Quero levantalo aínda que sexa cos
dentes que non teño», contestoulle, segundo recolle, no
imprescindíbel libro ‘Un cesto de mazás’, Montse Fajardo.
Aquela xornada chegou e
da man da Asociación para a Recuperación da Memoria Histórica
abriuse a foxa do terror e do esquecemento. Antonio non esquecera, e
el estaba alí cunha fotografía na que Castor estaba xunto ao seu
pai, Alfonso Cordal. Pero tamén cunha pequena cámara para
fotografar o hoxe, para ser notario dun momento de dor, pero tamén
de acougo para a familia.
Como a familia de
Castor son moitas as familias que teñen preparada unha cámara de
fotos para serenar a alma, para tentar facer da memoria o único ao
que suxeitarse fronte o escaso apoio que se ten dende quen ten a
posibilidade e as ferramentas para reverter esa situación. Feitos
como os que estamos a coñecer esta semana nunha institución que si
deu o paso adiante: os vividos na Illa de San Simón, os dos mestres
de escola de Marín ou a represión sufrida polas mulleres, dobres
vítimas da mesquindade que agora é memoria e orgullo.
Publicado no Diario de Pontevedra/El Progreso de Lugo 8/11/2017
Fotografía: Rafa Fariña
Ningún comentario:
Publicar un comentario